شرکت مهردادکو

 

جوش شیرین یا سدیم بی کربنات (سدیم هیدروژن کربنات یا بیکینگ سودا ) ترکیبی شیمیایی با فرمول NaHCO3  است. سدیم بی کربنات نمکی متشکل از یون سدیم (Na+) و آنیون بی کربنات( -HCO3 ) است. نمونه‌های این جامد سفید رنگ کریستالی معمولاً به شکل پودری دیده می‌شوند.

تاریخچه‌ی جوش شیرین:

جوش شیرین سابقه‌ای بسیار طولانی در تاریخ دارد و اولین استفاده از آن به هزاران سال پیش باز می‌گردد. مصریان باستان از منابع طبیعی ناترون (ترکیبی شامل سدیم بی  کربنات) به عنوان رنگ برای نوشتن هیروگلیف‌ها، برای تمیز کردن دندان‌ها و درمان زخم‌ها استفاده می‌کردند.

سدیم کربنات (که برای تولید صنعتی سدیم بی کربنات استفاده می‌شود) برای اولین بار در سال ۱۷۹۱ توسط پزشک و شیمی‌دان فرانسوی، نیکلاس لوبلان (یا لبلانک) تولید شد. فرآیند لوبلان در قرن ۱۸ به شکل گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گرفت که البته امروزه دیگر از این روش استفاده نمی‌شود.

در اوایل قرن ۱۸ میلادی از جوش شیرین و پتاسیم بی کربنات تا حد بسیار زیادی در ماهیگیری تجاری به منظور جلوگیری از فساد ماهی، استفاده می‌شد.

در سال ۱۸۴۶ میلادی، دو نانوای اهل شهر نیویورک ایالات متحده از سدیم بی کربنات برای حجم دهی به خمیر و نان‌پزی خانگی استفاده کردند. کمی بعد این دو کارخانه‌ای تاسیس کرده و با استفاده از سدیم کربنات و دی اکسید کربن به تولید جوش شیرین پرداختند.

با تولید سدیم بی کربنات به شکل صنعتی، استفاده‌های بی‌شماری نیز برای آن کشف و ابداع شد. در حال حاضر، جوش شیرین به عنوان یکی از داروهای الزامی در لیست سازمان بهداشت جهانی (WHO) قرار دارد.

ویژگی‌های فیزیکی جوش شیرین:

جوش شیرین جامدی سفید رنگ، در مش بندی های متفاوت ( از کریستال های شکر مانند تا پودرهای شبیه به خاک نرم)  و بی‌بو است. کمی مزه‌ی قلیایی می‌دهد و در درمان بالاتر از ۵۰ درجه‌ی سانتی‌گراد به سدیم کربنات تجزیه می‌شود. سدیم بی کربنات در آب به خوبی و در استون و  کمی حل می‌شود. در اتانول نیز نامحلول است.

ویژگی‌های شیمیایی:

سدیم بی کربنات ترکیبی آمفوتری است. محلول آبی آن تا حد بسیار کمی بازی بوده که ناشی از تشکیل کربنیک اسید و یون هیدروکسید است. از جوش شیرین می‌توان برای شست‌وشوی ناخالصی‌های اسیدی یک لیپید خام استفاده کرد تا نمونه‌ی خالص‌تری تولید شود. واکنش سدیم بی کربنات و یک اسید باعث تولید نمک و کربنیک اسید شده که به سرعت به کربن دی اکسید و آب تجزیه می‌شود.

کاربردهای جوش شیرین چیست؟

مصارف غذایی و خوراکی جوش شیرین:

سدیم بی کربنات در صنایع غذایی مصارف گوناگونی دارد، اصلی‌ترین مصرف جوش شیرین در پخت و پز به عنوان عامل ورآورنده یا برآورنده است. عامل ورآورنده به عاملی گفته می‌شود که باعث وارد شدن حباب‌های گاز به درون خمیر و ور آمدن خمیر می‌شود. زمانی که جوش شیرین با اسیدها واکنش می‌دهد، کربن دی اکسید آزاد می‌شود. این آزادسازی گاز موجب افزایش حجم به علاوه ساختار و بافت خاص خمیرهای پنکیک، کیک، نان و دیگر خوراکی‌های پختنی و سرخ کردنی می‌شود.

ترکیبات اسیدی که باعث سرعت تحریک این واکنش می‌شوند شامل فسفات‌ها، آب لیمو، ماست، سرکه، کاکائو، آب دوغ و کرم تارتار هستند. سدیم بی کربنات برای کاهش مزه‌ی اسیدی و تولید نان‌های سبک‌تر، به خمیر ترش افزوده می‌شود.

جوش شیرین برای سوخاری کردن یا پوشاندن خوراکی‌ها با نان خرد شده، به ویژه در غذاهای سوخاری، استفاده می‌شود تا غذا تردتر شود. کار دیگری که سدیم بی کربنات در اینجا می‌کند این است که فضاهایی برای عبور بخار ایجاد می‌کند تا پودر سوخاری روی غذا بماند و پخش نشود.

بسیاری از بیکینگ پودرهایی که برای پخت و پز استفاده می‌شود حاوی جوش شیرین به همراه یک ترکیب اسیدی مانند کلسیم اسید فسفات، سدیم آلومینیوم فسفات یا کرم تارتار هستند.

استفاده از جوش شیرین در خوراک دام و طیور:

 جوش شیرین اگر چه خاصیت بازی (قلیایی) ضعیفی دارد ولی دارای خاصیت بافری مناسبی بوده و با جلوگیری از تغییرات شدید pH به حفظ تعادل اسید- باز بدن جانداران (دام و طیور) کمک می نماید. امروزه استفاده از موادی با خاصیت بافری برای حداقل رساندنی اثرات منفی اسیدی شدن جیره های غذایی امری ضروری می باشد، به همین دلیل مصرف مواد بافری مانند جوش شیرین (بی کربنات سدیم) در تغذیه دام و طیور بسیار مرسوم شده است. در موارد اسیدوز (اسیدوز متابولیک در گاو)، خاصیت قلیایی جوش شیرین موجب حفظ تعادل اسید- باز در بدن جانداران می شود و در موارد از دست دادن و کاهش یون بی کربنات، می تواند این کمبود را جبران نماید (استرس گرمایی در طیور گوشتی و تخم گذار و نیاز بدن طیور تخمگذار به بی کربنات سدیم برای بهبود و افزایش کیفیت پوسته در اوایل و اواخر دوره تولید). در فصل های گرم سال می توان تا یک سوم نمک جیره طیور را با بی کربنات سدیم جایگزین نمود.

از جوش شیرین طیوری، گاهی اوقات برای افزایش کیفیت پوست تخم مرغ یا مقابله با اثرات ناشی از استرس گرمایی استفاده می شود. بی کربنات سدیم می تواند در وقوع نقرس از طریق ساخت ادرار قلیایی مؤثر واقع شود، که همراه با سطوح بالای کلسیم می تواند یک واسط مناسب برای تشکیل سنگ های کلیوی باشد. جوش شیرین هم اکنون در مرغداری های گوشتی اکثر کشورهای دنیا استفاده می شود که مقدار مؤثر جوش شیرین در حدود ۲ تا ۳ کیلوگرم در یک تن دان می باشد.

همچنین جوش شیرین گاوی در جیره گاوهای شیری به‌عنوان منبع بی‌کربنات مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌عنوان منبع تأمین سدیم بدون کلرید در جیره طیور نیز مورد استفاده قرار می‌گردد.

در گاوهای شیرده به منظور حفظ ظرفیت بافری شکمبه، علاوه بر بی‌کربنات تولید‌شده توسط بزاق دام، نیاز به تأمین از طریق افزودنی خوراکی (جوش شیرین دامی) نیز می‌باشد.

جوش شیرین دامی با تأمین بی‌کربنات در شکمبه گاو و سایر دام ها و حفظ وضعیت میکروفلور طبیعی شکمبه با ایجاد تعادل کاتیون آنیون جیوه  و نیز کاهش میزان تخمیر نامطلوب در شکمبه، در بهبود میزان چربی شیر و همچنین کاهش عوارض ناشی از استرس گرمایی نقش ویژه و بسیار مهمی دارد.

برخی از مهمترین موارد استفاده از جوش شیرین در جیره دام و طیور:

مصرف جوش شیرین برای طیور گوشتی:

• کاهش تأثیر منفی استرس گرمایی: بر اثر استرس گرمایی دفع میزان زیادی کربن دی اکسید بواسطه تنفس (له له زدن)، تعادل اسید و باز بدن طیور را به هم زده و با قلیایی شدن خون (الکالوز) پرنده ، کلسیم یونیزه خون که برای استخوان سازی و ساخت پوسته تخم مرغ ضروری است، کاهش پیدا می کند.
• پیشگیری از بیماری آسیتدر طیور
• بهبود رشد و افزایش ضریب تبدیل
• بهبود کیفیت بستر: با جایگزینی بخشی از نمک جیره با جوش شیرین دامی، مصرف آب توسط ماکیان تا حدود زیادی کاهش یافته و مشکل رطوبت بالای بستر برطرف می شود..
• بهبود اثر بعضی از داروهای ضد کوکسیدیوزی: مصرف همزمان موننسین و سالینومایسین به همراه جوش شیرین، باعث افزایش اثر این داروها می گردد.

کاربرد جوش شیرین برای طیور تخم گذار:

• کاهش اثرات منفی استرس گرمایی.
• بهبود کیفیت و تولید و افزایش ضخامت پوسته تخم مرغ: (مخصوصاً در ابتدا و انتهای دوره تولید)

استفاده از جوش شیرین برای گاو های شیری و پرواری:

• کمک در رفع عارضه اسیدوز متابولیک.
• کمک به مشکلات ناشی از تغییرات جیره غذایی: جوش شیرین به علت ویژگی بافری، موجب حفظ تعادل اسیدیته در شکمبه به هنگام تغییر در جیره دام می گردد.
• بالانس و تنظیم جیره غذایی دامی برای تغییرات فصلی.
• بهبود مصرف غذا در دوره پس از زاییدن: در دوران پس از زایش، کاهش ترشح بزاق دام و کاهش فعالیت شکمبه، باعث کاهش مصرف غذا می شود که می تواند اثر منفی بر کل دوره شیرآوری دام داشته باشد که این موضوع به راحتی برگشت پذیر نیست. با اضافه نمودن جوش شیرین به جیره دام، کاهش تولید بزاق جبران گشته و با تنظیم pH شکمبه، مصرف خوراک به حالت طبیعی باز می گردد.
• بهبود کیفی و کمی شیر تولیدی: بی کربنات سدیم در حفظ تعادل اسیدیته شکمبه موثر بوده و با تحریک باکتری های تجزیه کننده مواد غذایی، موجب افزایش اسید استیک (جزء پیش ساز اسید های چرب در غده های پستانی گاو)، می شود. همچنین نشان داده شده جوش شیرین در کنترل اسیدیته شکمبه و روند هضم غذا نیز موثر است.
• کمک به هضم غذا، بهبود ضریب تبدیل و افزایش رشد.
• کمک برای درمان نفخ در دام

کنترل آفات:

سدیم بی کربنات برای کنترل رشد قارچ‌ها موثر است و از سوی سازمان محافظت از محیط زیست آمریکا به عنوان یک ضدآفت زیستی شناخته می‌شود.

افزایش pH و آتش بازی:

جوش شیرین را می‌توان به آب استخرها، حوض‌ها و حوضچه‌ها اضافه کرد تا pH آب افزایش یافته و قلیایی‌تر شود. سدیم بی کربنات در یکی از وسایل آتش‌بازی معروف در دنیا که مار سیاه نام دارد، به عنوان ماده‌ی اصلی استفاده می‌شود. تجزیه‌ی گرمایی سدیم بی کربنات که منجر به تولید دی اکسید کربن می‌شود، باعث حرکت ماری شکل این وسیله می‌شود.

ضدعفونی‌ کننده‌ی ملایم:

جوش شیرین در صنایع آرایشی بهداشتی خاصیت ضدعفونی کننده ملایم و ضعیفی دارد که می‌تواند در نابودسازی برخی قارچ‌ها موثر واقع شود. چون سدیم بی کربنات بوی کهنگی را جذب می‌کند، توسط فروشندگان کتاب‌های دسته دوم برای زدودن بوی بد کتاب‌ها استفاده می‌شود.

می‌توان از جوش شیرین برای تمیز کردن انواع چوب، خودرو، قایق و لوازم فرآوری مواد غذایی استفاده کرد. جوش شیرین به عنوان جایگزینی برای نرم کننده لباس، از بین برده بوی البسه، پاک کننده‌ی لکه‌های چای و قهوه و … استفاده می‌شود.

کپسول‌های آتش نشانی:

از سدیم بی کربنات می‌توان برای خاموش کردن آتش‌های کوچک ناشی از روغن یا جریان الکتریکی استفاده کرد. حرارات ناشی از آتش باعث تجزیه‌ی حرارتی ماده و آزاد شدن دی اکسید کربن می‌شود.

سدیم بی کربنات در کپسول‌های آتش‌نشانی پودر خشک BC جایگزینی برای دی آمونیوم فسفات است که خاصیت خورندگی دارد و در کپسول‌های ABC استفاده می‌شود. خاصیت قلیایی ذاتی این ماده باعث شده تا در کنار PKP تنها مواد شیمیایی خشکی باشند که در سیستم‌های خاموش‌کننده‌ی آتش در آشپزخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. چون جوش شیرین می‌تواند به عنوان یک قلیا عمل کند، خاصیت صابونی‌سازی ملایمی روی روغن داغ داشته که باعث تشکیل یک فوم صابونی خفه کننده می‌شود.

خنثی‌سازی اسیدها و بازها:

سدیم بی کربنات یک آمفوتر است و با اسیدها و بازها واکنش می‌دهد. این ماده به خوبی با اسیدها واکنش داده و دی اکسید کربن تولید می‌کنند که برای خنثی‌سازی محلول‌های اسیدی ناخواسته و پاشیدن اسیدها در آزمایشگاه‌ها کاربرد دارد.

کاربرد جوش شیرین در صنایع داروئی:

جوش شیرین در صنایع دارویی و پزشکی نیز کاربرد فراوان دارد، ترکیب جوش شیرین و آب را می‌توان به عنوان ضد اسید برای مشکلات معده و سوزش سر معده مصرف کرد. ترکیب سدیم بی کربنات و پلی اتیلن گلیکول به صورت محلول در آب در آماده‌سازی بیمار برای پمپ معده و به عنوان یک ملین پیش از عمل جراحی دستگاه گوارش و اندوسکوپی به صورت خوراکی تجویز می‌شود.

تزریق وریدی محلول آبی سدیم بی کربنات برای درمان اسیدوز (اسیدی شدن خون)، درمان کمبود سدیم یا کمبود بی کربنات خون انجام می‌شود. در موارد اسیدوز تنفسی، سدیم بی کربنات تزریق شده، تعادل سیستم بافری کربنیک اسید/بی کربنات را به سمت راست می‌برد و به این ترتیب pH خون افزایش می‌یابد. به همین جهت در حین احیای قلبی ریوی تحت نظر پزشک استفاده می‌شود. مورد مصرف بی کربنات سدیم تنها برای زمانی است که pH خون تا حد زیادی (کمتر از ۷) پایین باشد.

از یون بی کربنات برای درمان هایپرکالمی (افزایش سطح پتاسیم خون) استفاده می‌شود. چون سدیم بی کربنات می‌تواند باعث آلکالوز (قلیایی شدن خون) شود، گاهی برای درمان اوردوز با آسپرین مورد استفاده قرار می‌گیرد. آسپرین برای جذب شدن به محیط اسیدی نیاز دارد و در محیط‌های بازی جذب نمی‌شود.

از جوش شیرین برای درمان اوردوز داروهای ضد افسدگی سه حلقه‌ای نیز استفاده شده است. ترکیب جوش شیرین به نسبت سه به یک با آب، جهت کاهش درد گازگرفتگی و نیش برخی حشرات و همچنین کاهش ورم آن مصرف می‌شود. گاهی به مواد بی حسی موضعی جوش شیرین اضافه می‌شود تا اثر دارو سریع‌تر اعمال شود و همچنین تزریق بی‌حسی درد کمتری داشته باشد.

محلول‌های سدیم بی کربنات و دیگر مواد ضد اسید معده توسط معترضین خیابانی تهیه و برای خنثی‌سازی اثرات گاز اشک آور استفاده می‌شود. جوش شیرین به همراه یک اسید ضعیف مانند تارتاریک اسید به عنوان حامل در قرص‌های جوشان استفاده می‌شوند. وقتی این قرص‌ها درون آب قرار می‌گیرند، کربنات به صورت گاز کربن دی اکسید محیط واکنش را ترک می‌کند. دارو و نمک باقی مانده از واکنش نیز در آب حل می‌شوند.

مطالعات نشان داده‌اند که خمیر دندان‌های حاوی جوش شیرین، خاصیت سفید کنندگی بیشتری دارند.

در ساخت دهان‌شویه، دئودرانت‌های خشک و تر، تولید سرم‌های شست‌وشو و درمان پلک آماس استفاده می‌شود.

جهت سفارش این محصول، با شماره های زیر تماس بگیرید:

0912 2300 634

– 0912 3008 678

– 0912 033 4110

جوش شیرین

با تشکر شیمی من

580 بازدید کل ، 2 امروز