صدرا شیمی

تری اتانول آمین مایعی بی رنگ تا زرد کمرنگ و گرانرو (چسبناک) است. این مایع کمی بوی آمونیاک می دهد و با آب نیز به راحتی ترکیب می شود.

تری اتانول آمین که به صورت TEA یا TEOA شناخته می شود یک ترکیب شیمیایی آلی می باشد که از یک دسته آمین و سه دسته الکل است. فرمول شیمیایی آن C6H15NO3 است که ماده ای آلی و متعلق به گروه هیدروکربن های اکسیژن دار و نیتروژن دار می باشد. مانند سایر آمین ها، از آنجایی که یک جفت الکترون تنها روی نیتروژن است تری اتانول آمین نیز مانند یک باز ضعیف عمل می کند.

کاربرد تری اتانول آمین

TEA یک آمین است که بوسیله ی واکنش اتیلن اکسید (بسیار سمی در نظر گرفته شده است) با آمونیاک تولید می شود. از این ماده علاوه بر تنظیم کننده PH (میزان اسیدی یا بازی بودن)، به عنوان عامل بازدارندگی، ماده ی تشکیل دهنده ی عطر ها و مواد پوشش دهنده، و عامل فعال در سطح نیز استفاده می شود. از تری اتانول آمین در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی شامل خط چشم، ریمل، سایه چشم، رژگونه، کرم پودر های آرایشی بعلاوه ی عطر ها، محصولات مراقبت از موی سر، رنگ مو، مواد ثابت کننده ی فر مو، محصولات تراشیدن و اصلاح، کرم های ضد آفتاب، و بهداشت پوست و محصولات پاک کننده ی پوست استفاده می شود. همچنین، تری اتانول آمین به منظور تبدیل اسید به نمک، که متعاقباً به ماده اساسی برای تولید پاک کننده پوست تبدیل می شود. به طور همزمان با اسیدهای چرب نیز مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر اینها، ممکن است به وسیله کاهش کشش سطحی مواد و با فراهم کردن شرایطی برای ترکیب مواد حلال در چربی و آب، در تشکیل امولسیون نیز موثر باشد.

تری اتانول آمین به عنوان یک افزودنی غذایی غیر مستقیم توسط سازمان غذا و دارو (FDA) مورد تایید قرار گرفته است. با اعمال محدودیت های تغلیظی، مورد تایید سازمان بررسی ترکیبات لوازم آرایشی (CIR) نیز قرار گرفته است. سازمان بررسی ترکیبات لوازم آرایشی تعیین کرده است که تری اتانول آمین “برای استفاده در آن دسته از محصولات آرایشی و بهداشتی که برای استفاده ناپیوسته و کوتاه طراحی شده اند و سپس بطور کامل از سطح پوست مورد شستشو قرار می گیرند، ایمن است. برای محصولاتی که با هدف تماس طولانی مدت با پوست تولید شده اند، غلظت تری اتانول آمین نباید بیشتر ار ۵ درصد باشد.”

روش تولید TEA

اتانول امین ها منحصرا به وسیله واکنش اتیلن اکسید با آمونیاک اضافی (این مقدار اضافی در برخی موارد قابل ملاحظه است) در مقیاس صنعتی تولید می شوند. واکنش اتیلن اکسید با آمونیاک به کندی روی می دهد و آب می تواند به این واکنش سرعت ببخشد. در روش های بدون آب، یک کاتالیزور بستر ثابت تشکیل شده از رزین تبادل یونی آلی یا خاک رس غیر آلی اسیدی حرارتی پایدار تر یا زئولیت مورد استفاده قرار می گیرد. در تمام فرآیندهای متعارف، واکنش در مرحله ی آبگونه انجام می شود و معمولا فشار واکنش دهنده به اندازه ای زیاد هست که از تبخیر آمونیاک و اتیلن اکسید در دمای واکنش جلوگیری کند. در روش های فعلی، غلظت آمونیاک در آب بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد است، فشار آن حداکثر تا ۱۶ مگا پاسکال بوده و دمای واکنش تا ۱۵۰ درجه سانتی گراد می باشد و تا مازاد ۴۰ مول آمونیاک بر هر مول اتیلن اکسید استفاده می شود. این واکنش بشدت گرماده است؛ آنتالپی این واکنش حدود ۱۲۵ کیلو ژول بر هر مول از اتیلن اکسید است. توزیع فرآورده از سه اتانول آمین را میتوان بوسیله انتخاب مناسب نسبت آمونیاک با اتیلن اکسید کنترل کرد. همچنین، بوسیله ی بازیابی و استفاده مجدد از مونواتانوا امین یا دی اتانول امین در واکنش دهنده یا با افزودن آنها به اتیلن اکسید در واحدی جداگانه، میتوان به محتوای بیشتری از دی اتانول آمین یا تری اتانول آمین دست یافت. در تمام فرآیندهای صنعتی، تبدیل کامل به سه اتانول آمین، بدون تشکیل میزان قابل توجهی از محصولات جانبی، حاصل می شود.